De mannen van Maria vertelt het waargebeurde verhaal van een vrouw die in een bikkelharde tijd zag wat haar mogelijkheden waren, haar eigen weg koos en deed wat geen enkele vrouw voor haar had gedaan. Het is een uitzonderlijk historisch verhaal, tegelijk doorspekt met thema’s die ook in deze tijd zeer relevant zijn.

Maria van Aelst wordt als jong meisje door haar ouders naar 'de Oost', het huidige Indonesië, gestuurd. Batavia, in 1625 het koloniale hoofdkwartier van de VOC, is een hete, stinkende puinhoop. Er zijn meisjes nodig tijdens de opbouw. Nette Hollandse meisjes om Hollandse kinderen te baren. Maria wordt uitgehuwelijkt, maar anderhalf jaar later is ze al weduwe. Ook hertrouwd blijft een zwangerschap uit en ze dreigt als vrouw te falen. Op zoek naar bestaansrecht en vrijheid zet ze haar zinnen op een machtige positie en rijkdom. Ze zoekt haar weg in de kolonie waar onderdrukking de norm is en voor handel alles geoorloofd lijkt. Ze valt op bij Antonio van Diemen, de latere gouverneur-generaal van Oost-Indië. Maria, pas tweeëntwintig jaar, heeft dan net haar tweede man begraven. En ze is rijk. Want in plaats van te zuchten onder de natte hitte, gaat ze handelen. Ze doet het, dwars tegen alle verboden in, om het wachten op een kind te verzachten. En omdat ze het wil.

Actrice Anna Drijver was zeer onder de indruk van het boek De Mannen van Maria van Anneloes Timmerije. Anna heeft de veelbelovende toneelschrijver Maxine Palit de Jongh gevraagd de roman te bewerken tot een indringende monoloog. Maxine is een van de vooraanstaande toneelschrijvers van een nieuwe generatie en kreeg o.a. veel lof voor haar actuele toneeltekst Vecht (Likeminds, 2022), over het toeslagenschandaal. Olivier Diepenhorst tekent voor de regie. Hij verdiepte zich meermaals in de vaderlandse koloniale geschiedenis en maakte de veelgeprezen voorstellingen Lichter dan ik en Gelukzoekers op Sumatra.

“Iedereen kent Michiel de Ruyter en Jan Pieterszoon Coen, maar van de vrouwen uit die tijd hebben we geen idee. De mannen van Maria vertelt het waanzinnige verhaal van een zelfstandige vrouw in ‘de Oost’ in 1625.” 

Anna Drijver

“Ondanks veel tegenslagen is de ondernemersdrift van Maria van Aelst leidend in haar verhaal. Door gebruik te maken van het koloniale systeem veranderde zij de geschiedenis en haar eigen lot, maar hoe erkennen we dat? Is het om op te hemelen of voor te vrezen en om rouwen? Dat is wat wij in deze voorstelling laten zien.” 

Maxine Palit de Jongh

“Hoe het Maria van Aelst gelukt is om zich binnen die mannenwereld zo’n rijkdom en positie te verwerven vind ik echt waanzinnig. En het is bizar met welke aanleiding ze oorspronkelijk naar Batavia is gestuurd. De mannen van Maria is een buitengewoon interessante beschrijving van die tijd door de ogen van een vrouw. Een tijd waarin de basis werd gelegd voor de latere koloniale overheersing van Indonesië.” 

Olivier Diepenhorst